January 20, 2013.
"We are on a train. M talks to the people around - with nasty words. In Polish. Trains here look more or less like our fast trains. They are more capacious, though. And the litter bins are in the form of trays on tables. And passengers look differently. They also act a little bit differently. Apart from the fact that they eat something all the time (including instant soups, with all the slurping and clicking sounds), they are also quite loud. Enemies of loud music in buses would find here another thing to hate - people also watch movies like that [out loud]. The train station looked like an airport, security check was miserable, scanner and gate loudly announced that we do have metal things with us, but noone even cared to check us. However, on the train, it turned out that an external frame backpack is a dangerous thing and it cannot lie on the shelf above. Pluses: there are ladies that clean the floor, there are fruit sellers coming every now and then with a big trolley of fruits and we have many interesting views outside windows. And the greatest attraction on the train is... our presence there."
These few sentences written back then, during our journey, describe some of the more important impressions from travelling in China. From the very beginning we wanted to experience as many different means of transportation, as possible. And we think we succeeded. In three weeks we made thousands of kilometers in trains, buses, cars or on a plane. The last two are practically the same as we all know them. But the first two deserve a more detailed description.
20 stycznia 2013 r.
"Jedziemy pociągiem. M brzydko mówi do ludzi naokoło. Po polsku. Pociągi tu wyglądają mniej więcej jak nasze pośpiechy. Tylko bardziej pojemne i kosze na śmieci to tacki na stołach. I pasażerowie wyglądają inaczej. Zachowują się też nieco odmiennie. Oprócz tego, że non-stop coś jedzą (łącznie z chińskimi zupkami, przy czym okropnie mlaskają i siorbią), to są dość głośni. Przeciwnicy autobusowego słuchania muzyki z telefonów, znaleźliby tu kolejną rzecz do hejtowania - oglądają tak też filmy. Dworzec wyglądał jak port lotniczy, kontrola była żałosna, skaner i bramka donośnie obwieściły, że posiadamy przy sobie metal, ale nikt nas nie przeszukał. Za to w pociągu przyczepili się do plecaka ze stelażem, że jest niebezpieczny i nie może leżeć na półce na górze. Z plusów: panie sprzątają podłogę, jeżdżą z wózkami sprzedawcy owoców i mamy sporo ciekawych widoków za oknem. Zaś największą sensacją w pociągu jesteśmy my."
Te kilka zdań pisanych na bieżąco podczas podróży opisuje właściwie ważniejsze wrażenia z jeżdżenia po Chinach. Od samego początku chciałyśmy doświadczyć jak największej liczby chińskich środków transportu i chyba nam się udało. W ciągu tych trzech tygodni przemierzyłyśmy tysiące kilometrów pociągami, autobusami, samochodami czy samolotem. Ostatnie dwa praktycznie nie różnią się od tego, co znamy. Za to dwa pierwsze zasługują na nieco dokładniejszy opis.
Chinese train stations are enormous and they often resemble airports rather than train stations that we are used to see. To get on a train, it is not enough to buy a ticket, come to a station and patiently wait on a platform. The procedure is much more complicated. Before getting on a station we have to show our tickets (together with passports, since all the tickets here are assigned to a particular person) to the appriopriate people that can check if we are really going somewhere and not just entering the station for fun. Then, we need to scan our baggage and go through gates. Actually, we have no idea what is the purpose of that - while almost everything that we were wearing or having in our pockets was making this "beep" sound, we had no problems with going through the gates. Then, there is a challenge - we have to find our waiting room and stand in a queue by the gate that leads to the platform. The gate will be opened around 10 minutes before the train departure. Sometimes a little bit earlier, sometimes a little bit later. The waiting room is not the most pleasant place. There are many Chinese there with huge suitcases (actually they look like they were packing all their belongings for a trip) that eat soups, chicken legs, seeds, fruits... everything they can. It's dirty there, everyone throws litter on a floor, spit and, despite the 'no smoking' sign, a few people are smoking. However, being on a station is a great possibility to learn body language and gestures. When U started shouting [in Polish, of course] at a man who had just thrown a banana peel on the floor, he picked it up. Apparently, what your face says means sometimes more than words that you use. The gate to the platform is open now. The race is starting. One hour of waiting on the station and now a run to the train.
Chińskie dworce kolejowe są olbrzymie i często przypominają raczej lotniska niż dworce, do których jesteśmy przyzwyczajone. Żeby dostać się do pociągu nie wystarczy kupno biletu, przyjście na dworzec i cierpliwe czekanie na peronie. Procedura jest dużo bardziej skomplikowana. Przed wejściem na dworzec odpowiednim służbom pokazujemy bilet (i paszport, bo wszystkie bilety, które się kupuje, są imienne), żeby mogli sprawdzić czy na pewno się dokądś udajemy, a nie oddajemy się swojemu hobby przebywania na dworcach. Później jest skanowanie bagażu i przechodzenie przez bramki. Właściwie nie wiemy po co, skoro obwieszone wszelkimi zdolnymi do "pikania" rzeczami przechodziłyśmy przez bramki bez większego problemu. Później wyzwaniem jest znalezienie swojej poczekalni i ustawienie się w kolejce przy bramce prowadzącej na peron. Bramkę otworzą na jakieś 10 minut przed odjazdem pociągu, czasami trochę wcześniej, czasami później. Poczekalnia to mało przyjemne miejsce. Dużo Chińczyków z wielkimi torbami (właściwie to wyglądają jakby pakowali w te torby wszystko, co tylko mają, kiedy wybierają się w podróż) jedzących zupy, kurze nóżki, pestki, owoce... słowem wszystko, co się da. Brudno tam, wszyscy rzucają śmieci na podłogę, plują i mimo znaku "no smoking" kilka osób jara. Przebywanie na dworcu to też możliwość nauczenia się języka ciała i gestów. Kiedy U nakrzyczała [po polsku, oczywiście] na pana, który chwilę wcześniej rzucił skórkę od banana na podłogę, to ją podniósł. Widać wyraz twarzy czasem znaczy więcej niż słowa. Otwierają bramkę na peron i zaczyna się wyścig. Godzina czekania na dworcu a teraz bieg do pociągu.
Well, it does not always look like it was described above. Usually such a situation takes place while waiting for a "fast train". Undoubtedly, it's much more clean and elegant, when you take a faster and more expensive train. There are a few different kinds of trains in China.
1. Gao Tie - the white arrow. It makes Shanghai-Beijing distance (around 1200 km) in 5 hours, pretty cool! We took that train from Shanghai to Hangzhou, so only 180 km. Actually, it's rather hard to say how was it, because 45 minutes journey passed very quickly, we didn't realize when it started and we were already on place (we'd like to send our greetings to Polish railways, for whom it takes 3 hours to make Warsaw-Białystok distance, also 180 km).
2. Dou Che - also a white arrow, but a bit slower. To make Shanghai-Hangzhou distance, it needs 1 hour and 20 minutes. Both types of trains look more like airplanes from inside.
3. Something like our fast trains, but without compartments. Our longest journey in such a "miracle" was about 24 hours. One can choose from 5 different types of tickets - you can travel on a soft bed, hard bed, soft seat, hard seat and... without a seat, what means standing (or lying down) in the corridor for the whole time. Actually, this "choice" is not always a choice - one just buys what is available. For longer trips, we preferred to take a bed, hard one, not to make it too comfy, and for shorter distances - a hard seat. Preferences are preferences and reality doesn't always match them. Once, in case of a 12-hour night journey: Shanghai-Shenzhen (near the Hong Kong border), we had to spend a night on a normal seat. Some other time, we were supposed to spend another 12-hour night trip without a seat. Then, we found a place where train conductors kept their things - so-called "Conductor office". Of course, we were not allowed to go there. We went there. We were separated from other passengers with some counter-like thing, and we became a popular attraction for other travellers. We regretted that we had no vodka with us, since that place was perfect for selling it. The conductors were not happy to see us there, but after a short conversation and a few smiles, they allowed us to stay. One hour later, when we were still happy about our "bunker", the train conductor came and said he had two free beds. He asked if we wanted to change our place. We wanted.
Co prawda, nie zawsze wygląda to tak, jak opisano wyżej. Zwykle taka sytuacja ma miejsce podczas czekania na pociąg pospieszny. Zdecydowanie czyściej i kulturalniej jest, jeśli jedzie się szybszym i droższym pociągiem. Bo rodzajów pociągów w Chinach jest sporo, a mianowicie:
1. Gao Tie - biała strzała, robi trasę Szanghaj - Pekin (ok. 1200 km) w 5 godzin, odlot. My jechałyśmy takim pociągiem z Szanghaju do Hangzhou, więc tylko jakieś 180 km. Właściwie ciężko powiedzieć jak było, bo 45 minut podróży minęło bardzo szybko, nie zdążyłyśmy się obejrzeć i trzeba było wysiadać (z tego miejsca serdecznie pozdrawiamy PKP, które na trasie Warszawa - Białystok, również 180 km, osiąga zawrotny czas 3 godzin).
2. Dou Che - też biała strzała ale troszkę wolniejsza. Wspomnianą wcześniej trasę Szanghaj - Hangzhou pokonuje w godzinę dwadzieścia. Oba rodzaje pociągów wyglądają w środku raczej jak samoloty.
3. Coś w rodzaju naszych pociągów pośpiesznych, tylko bez przedziałów. Nasza najdłuższa podróż takim "cudem" trwała jakieś 24 godziny. Do wyboru jest 5 rodzajów biletów - można podróżować na miękkim łóżku, twardym łóżku, miękkim siedzeniu, twardym siedzeniu i... bez miejscówki, co oznacza nie więcej niż stanie (albo leżenie) na korytarzu przez całą drogę. Ten "wybór" to nie do końca wybór, bierze się to, co jest. My na dłuższe trasy preferowałyśmy łóżko, twarde, aby nie było zbyt komfortowo, a na krótsze twarde krzesełko. Preferencje preferencjami, ale zdarzyło się tak, że około 12-godzinną, nocną trasę Szanghaj - Shenzhen (przy granicy z Hong Kongiem) przemierzyłyśmy siedząc na krześle, a Guangzhou - Guilin (też 12 godzin w nocy) miałyśmy spędzić bez miejscówki. Znalazłyśmy wtedy w wagonie miejsce, gdzie konduktorzy trzymali swoje rzeczy, tzw. "Conductor office". Oczywiście nie można było tam wchodzić. Wlazłyśmy. Byłyśmy oddzielone od reszty pasażerów ladą, budziłyśmy powszechną sensację i żałowałyśmy, że nie mamy ze sobą wódki, bo miejsce świetnie nadawało się do jej sprzedaży. Konduktorzy nie byli zachwyceni widząc nas tam, ale po krótkiej konwersacji i kilku uśmiechach pozwolili nam zostać. Godzinę później, kiedy nadal cieszyłyśmy się naszym "bunkrem", przyszedł pan konduktor i powiedział, że ma dwa wolne łóżka i zapytał, czy nie chciałybyśmy się przenieść. Chciałyśmy.
It is also worth-mentioning, that train toilets usually are not so horrifying as everyone imagines. However, this impression might come from the very bad prejudices and then a positive dissapointment.
Warto też wspomnieć, że toalety w pociągach wcale zwykle nie są aż tak przerażające jak się wszystkim wydaje, ale to chyba kwestia nastawienia się na najgorsze i pozytywnego rozczarowania później.
Another, equally interesting means of transportation in China is a bus. Since there is no train connection between Chengdu and Kangding, we were forced to make this distance by bus (we have already mentioned it briefly here). Prepared for a few hours journey, we went to the bus station in the morning, where there was a surprise waiting for us. Part of the route, that we were supposed to take that day, was closed because of the avalanche that destroyed part of the road on the day before. As one can imagine, there was some bypass organized, what meant not only longer distance and more time on a bus, but also more expensive tickets - the petrol did not miraculously multiplied, and the company did not want to subsidize the business. When it comes to traffic rules, it's hard to say that there were any. Once we overtook from the left, then from the right side. We had an impression that the driver felt like a master and ruler that invents all the regulations on his own. Fortunately, after a few hours and stops at the roadside (for example because the driver wanted to buy some oranges) we came to the destination place. For those, who plan to travel by buses we recommend to equip yourself with earplugs (now not only because of other travellers... that keep on eating on buses, too, but because of the movies and songs that accompany passengers for the whole journey) and some big amount of patience and understanding. Well, who said that one cannot travel with a living hen?
Równie interesującym środkiem transportu w Chinach jest autobus. W związku z brakiem połączenia kolejowego między Chengdu a Kangdingiem byłyśmy zmuszone przemierzyć tę trasę autobusem (o czym pisałyśmy już troszkę tutaj). Przygotowane psychicznie na kilkugodzinną podróż, wybrałyśmy się rano na dworzec, gdzie czekała nas niespodzianka. Część trasy, którą miałyśmy przemierzyć tego dnia, została zamknięta z powodu lawiny, która dzień wcześniej zniszczyła kawałek drogi. Jak można się domyślać, zorganizowany został objazd, co oznaczało dla nas nie tylko dodatkowe kilometry i godziny w podróży, ale również dodatkowy koszt, bo przecież benzyna się cudownie nie rozmnożyła, a przewoźnik raczej nie chciał dopłacać do biznesu. Co do zasad ruchu drogowego, ciężko powiedzieć żeby jakiekolwiek były. Raz wyprzedzaliśmy z prawej strony, innym razem z lewej. Miałyśmy wrażenie, że kierowca czuje się jak pan i władca sam ustalający wszelkie zasady. Całe szczęście, po kilku godzinach i postojach na poboczu (np. w celu zakupienia pomarańczy przez kierowcę), udało nam się dojechać na miejsce. Dla tych, którzy mają zamiar jeździć autobusami polecamy zaopatrzyć się w stopery do uszu (już nie tylko ze względu na współtowarzyszy... którzy w busach też coś ciągle jedzą, ale i przez filmy i piosenki, które towarzyszą pasażerom przez całą drogę) oraz w spory zapas cierpliwości i wyrozumiałości. No bo przecież kto powiedział, że nie można podróżować z żywą kurą?
However, the city transport in China is incredible. At least, in Shanghai. Great metro and lots of buses make getting anywhere quite easy. For example, here is the Shanghai metro map. (And we are still waiting for the second metro line in Warsaw...)
Za to transport miejski jest w Chinach niesamowity. A przynajmniej w Szanghaju. Świetnie rozwinięta sieć metra i mnóstwo linii autobusowych sprawiają, że wszędzie można się całkiem sprawnie dostać. Dla przykładu poniżej zamieszczamy mapę szanghajskiego metra (i z utęsknieniem czekamy na warszawską drugą linię...).
